Zarządzanie ryzykiem klimatycznym

Ryzyko i szanse związane z klimatem

Grupa Zadaniowa zdefiniowała kilka kategorii ryzyka i szans związanych z klimatem. Obejmują one potencjalne skutki finansowe, których zidentyfikowanie ma pomóc inwestorom i firmom w rozważeniu długoterminowych strategii i najefektywniejszej alokacji kapitału w kontekście potencjalnego wpływu zmian klimatu na gospodarkę.  

Grupa TCFD została utworzona w celu wypracowania jasnych rekomendacji na temat ujawniania przez przedsiębiorstwa informacji potrzebnych inwestorom, kredytodawcom i ubezpieczycielom do właściwej oceny i wyceny ryzyka i szans związanych z klimatem. Grupa zadaniowa sformułowała swoje rekomendacje wokół czterech obszarów tematycznych, które stanowią podstawowe elementy funkcjonowania organizacji: ładu korporacyjnego, strategii, zarządzania ryzykiem oraz mierników i celów. Obszary te są wzajemnie powiązane i mają funkcjonować razem, aby zapewnić skuteczne ramy zarządzania ryzykiem związanym ze zmianą klimatu.

Ład korporacyjny

Nadzór i rola zarządu oraz kierownictwa w zakresie zarządzania szansami i obszarami ryzyka związanymi z klimatem

W Grupie Azoty obowiązuje model trzech linii zarządzania ryzykiem. 

Nadzór całym systemem zarządzania ryzykiem korporacyjnym sprawuje zarząd Grupy Azoty S.A. Co najmniej raz w roku zarząd dokonuje oceny skuteczności funkcjonowania tego systemu, w tym również ryzyka związanego z klimatem.

Obszary ryzyka klimatycznego zostały uwzględnione w Strategii Grupy Azoty na lata 2021-2030. Nadzór nad kwestiami klimatycznymi oraz ich monitorowanie odbywa się na najwyższym szczeblu, w ramach obszarów uznanych za kluczowe w procesie tworzenia Strategii. W Grupie funkcjonuje również komitet rozwoju Grupy, którego celem jest wspieranie realizacji Strategii, opiniowanie zamierzeń i inwestycji, projektów badawczych, rozwojowych i innowacyjnych. Zaplanowane działania oceniane są pod kątem ich zgodności z Taksonomią działalności gospodarczej wg. Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/852 z dnia 18 czerwca 2020 r. w sprawie ustanowienia ram ułatwiających zrównoważone inwestycji.

W 2021 roku za nadzór nad kwestiami zrównoważonego rozwoju na poziomie prezesa zarządu, wraz z członkami zarządu, którzy ponoszą odpowiedzialność w poszczególnych obszarach kompetencji, odpowiadały następujące osoby:

• Tomasz Hinc – prezes zarządu – compliance, obsługa prawna, reprezentowanie Grupy Azoty wobec interesariuszy, sponsoring i CSR; 
• Dr hab. Filip Grzegorczyk – wiceprezes zarządu Grupy Azoty – transformacja energetyczna i dostosowanie do wymogów Zielonego Ładu w obszarze energetyki, regulacje oraz zarządzanie ryzykiem korporacyjnym; 
• Dr Grzegorz Kądzielawski – wiceprezes zarządu Grupy Azoty – monitoring realizacji inwestycji w grupie kapitałowej, planowanie strategiczne i monitoring realizacji strategii, strategiczne zarządzanie projektami (z wyłączeniem obszaru transformacji energetycznej), dostosowanie do wymogów Zielonego Ładu (z wyłączeniem obszaru energetyki), dostosowanie do gospodarki o obiegu zamkniętym w Grupie Azoty oraz dialog społeczny. 

W poszczególnych spółkach wyznaczono osoby odpowiedzialne za ryzyko związane z klimatem i ochroną środowiska. 

Osoby odpowiedzialne za ryzyko związane z klimatem i ochroną środowiska w Grupie Azoty S.A. w 2021 roku:

• ryzyko dotyczące ochrony środowiska oraz awarii przemysłowych – dyrektor departamentu korporacyjnego techniki i energii 
• ryzyko dotyczące konieczności dostosowania do wymagań gospodarki niskoemisyjnej i osiągnięcia celów dekarbonizacyjnych – dyrektor departamentu korporacyjnego strategii i rozwoju 

Osoby odpowiedzialne za ryzyko związane z klimatem i ochroną środowiska w Grupie Azoty Kędzierzyn w 2021 roku: 

• ryzyko dotyczące dekarbonizacji – dyrektor JP Nawozy, dyrektor JP OXOPLAST oraz dyrektor JB ENERGETYKA 
• ryzyko dotyczące awarii przemysłowych, hałasu, odpadów, bioróżnorodności – dyrektor departamentu bezpieczeństwa 
• ryzyko dotyczące energii – dyrektor JB ENERGETYKA 
• ryzyko dotyczące ścieków – dyrektor departamentu bezpieczeństwa.
• ryzyko dotyczące emisji – dyrektor departamentu bezpieczeństwa oraz dyrektor JB ENERGETYKA

Osoby odpowiedzialne za ryzyko związane z klimatem i ochroną środowiska w Grupie Azoty Puławy w 2021 roku: 

• ryzyko dotyczące awarii przemysłowych – szef pionu produkcji i dyrektor pionu produkcji segmentu biznesowego tworzyw oraz dyrektor pionu energetycznego 
• ryzyko dotyczące energii – menedżer ds. energii w pionie energetycznym
• ryzyko dotyczące emisji – główny specjalista ds. zarządzania emisjami w pionie technologii i rozwoju oraz główny specjalista ochrony środowiska w pionie wsparcia
• ryzyko dotyczące hałasu, bioróżnorodności – główny specjalista ochrony środowiska w pionie wsparcia 
• ryzyko dotyczące ścieków i odpadów – główny specjalista ochrony środowiska w pionie wsparcia
• ryzyko dotyczące zanieczyszczenia gruntów – dyrektor pionu produkcji segmentu biznesowego tworzyw, dyrektor pionu energetycznego oraz dyrektor departamentu korporacyjnego logistyki w pionie handlowym          
• ryzyko dotyczące dekarbonizacji – dyrektor pionu technologii i rozwoju

Osoby odpowiedzialne za ryzyko związane z klimatem i ochroną środowiska w Grupie Azoty Police w 2021 roku: 

• ryzyko dotyczące awarii przemysłowych, hałasu, ścieków, odpadów, bioróżnorodności, zanieczyszczenia gruntów – dyrektor departamentu bezpieczeństwa technicznego
• ryzyko dotyczące energii i emisji – dyrektor centrum energetyki          
• ryzyko dotyczące dekarbonizacji – dyrektor departamentu technicznego

W obrębie II linii działa komitet ds. ryzyk korporacyjnych, w skład, którego wchodzą prezesi odpowiedzialni za zarządzanie ryzykiem w poszczególnych spółkach. Komitet inicjuje i opiniuje kierunki zmian strategicznych systemu zarzadzania ryzykiem, jak również wypracowuje rekomendacje w zakresie listy ryzyk kluczowych oraz analizuje korporacyjnie ryzyka w sytuacjach nadzwyczajnych. Istotne rekomendacje komitetu trafiają na posiedzenie zarządu co kwartał. Roczna ewaluacja ryzyka korporacyjnego polega na aktualizacji kart ryzyka, strategii dotyczących poszczególnych rodzajów ryzyka i wskaźników, działań ograniczających zagrożenia. Po ewaluacji corocznie następuje priorytetyzacja ryzyka i wyłonienie kluczowych obszarów zagrożeń , które są następnie omawiane w ramach komitetu ds. ryzyk korporacyjnych oraz na posiedzeniu zarządu. Przynajmniej raz w roku kwestie ryzyka klimatycznego są rozpatrywane przez zarząd i - w zależności od decyzji tego organu – informacje na temat ryzyka klimatycznego są następnie przedstawiane na posiedzeniach rady nadzorczej. Osoby odpowiedzialne za ryzyko (I linia) mają możliwość dokonania analizy ryzyka w ramach analogicznej ścieżki w swoim pionie, poprzez komitety merytoryczne w przypadku zaobserwowania istotnych zmiennych, które należy przekazać zarządowi. 

W obrębie I linii ryzyko związane z klimatem przypisane są właścicielom ryzyka odpowiedzialnym operacyjnie za identyfikację, klasyfikację i rozpoznanie analityczne, identyfikację skali ryzyka (analizę jakościową i ilościową), priorytetyzację oraz budowanie strategii postępowania z ryzykiem. W uzasadnionych oceną ilościową przypadkach, Właściciele poszczególnych rodzajów ryzyka zobligowani są ponadto do monitorowania wskaźnikowego KRI (Key Risk Indicators) oraz incydentów przekroczeń progów tolerancji i apetytu na ryzyko na swoim poziomie w trybie – co do zasady – miesięcznym oraz raportowanie do II linii: Departamentu Korporacyjnego Zarządzania Ryzykiem. Właściciele poszczególnych rodzajów ryzyka związanego z klimatem w ramach karty ryzyka mają zidentyfikowane odpowiednie zespoły, których działania mogą wpływać na ograniczenie poszczególnych zagrożeń. 

Odpowiedzialność za różne rodzaje ryzyka

	Nazwa ryzyka	Właściciel
	ryzyko zwiększonej liczby awarii oraz ryzyko zarządzania w przypadku ekstremalnych zjawisk pogodowych	departament korporacyjny techniki i energii, pomocniczo: zakładowy sztab zarządzania kryzysowego podejmujący działania w zależności od konkretnego wydarzenia kryzysowego.
	ryzyko ograniczenia sprzedaży nawozów na skutek fizycznych zmian klimatu (susze, powodzie), spadku siły nabywczej rolników i zapotrzebowania na nawozy w związku z sytuacjami kryzysowymi	departament korporacyjny handlu segmentu agro
	ryzyko związane z monitorowaniem i zużyciem energii elektrycznej	departament korporacyjny techniki i energii, pomocniczo: zespół zarządzania energią w ramach ISO 50000.
	ryzyko związane z przejściem na gospodarkę niskoemisyjną i odporną na zmiany klimatu	departament korporacyjny strategii i rozwoju, pomocniczo: korporacyjny zespół ds. transformacji energetycznej oraz zespół ds. śladu węglowego
	ryzyko ograniczeń sprzedaży w segmentach tworzyw sztucznych i chemii na skutek ograniczeń rynkowych oraz zmiany zachowań konsumentów wynikających z postaw proekologicznych	departament korporacyjny komunikacji i marketingu
	ryzyko regulacyjne związane z wdrożeniem Green Deal, Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta i pakietu „Fit for 55”	departament korporacyjny regulacji i spraw publicznych
	ryzyko związane z wpływem na bioróżnorodność	nowo zidentyfikowane ryzyko – obecnie w trakcie rozpoznania

Jednym z kluczowych obszarów ryzyka klimatycznego, które zostało omówione w Strategii grupy kapitałowej na lata 2021-2030, jest ryzyko związane z przejściem na gospodarkę niskoemisyjną i odporną na zmiany klimatu. Ryzyko w tym zakresie można ograniczyć poprzez przeprowadzenie działań opisanych w Strategii, co oznacza, że jego monitorowanie jest tożsame z monitorowaniem wykonania zadań wyznaczonych w Strategii.

Zarządzanie ryzykiem klimatycznym

1. Procesy identyfikacji i oceny ryzyka związanego z klimatem:

Proces identyfikacji ryzyka w Grupie Azoty prowadzony jest w sposób ciągły przez dyrektorów, kierowników i menadżerów odpowiedzialnych za zarządzanie poszczególnymi obszarami. Identyfikacja zagrożeń obejmuje zdefiniowanie źródeł ryzyka, określenie możliwych jego skutków wraz ze wskazaniem zakresu oddziaływania ryzyka przy wykorzystaniu danych historycznych, obserwacji, wiedzy własnej oraz zatrudnionego personelu, opinii ekspertów, analiz obliczeniowych, wniosków poaudytowych, analizy otoczenia regulacyjnego i rynkowego lub innych metod wspomagających identyfikację ryzyka.

2. Procesy organizacji w zakresie zarządzania ryzykiem związanym z klimatem:

Oprócz identyfikacji i klasyfikacji, proces zarzadzania ryzykiem obejmuje: mapowanie i analizę jakościową ryzyka, analizę ilościową i kwantyfikację ryzyka, ocenę mechanizmów kontrolnych ryzyka, planowanie i wdrożenie reakcji na ryzyko, pomiar i raportowanie określonego ryzyka. Za zarządzanie określonym ryzykiem każdorazowo odpowiada właściciel ryzyka.

3. Zintegrowanie z ogólnym systemem zarządzania ryzykiem w organizacji procesów związanych z identyfikowaniem, oceną i zarządzaniem ryzykiem klimatycznym:

Ze względu na strategiczny charakter ryzyka klimatycznego Grupa Azoty zintegrowała proces zarządzania tym ryzykiem z ogólnym systemem zarządzania zagrożeniami korporacyjnymi (ERM) w taki sposób, aby podlegało ono zasadom obowiązującego modelu i procedur zarządzania ryzykiem w organizacji.

Ryzyko związane z klimatem zostało włączone do wszystkich kategorii klasyfikacji stworzonej na potrzeby zarządzania ryzykiem w Grupie Azoty:

• w kategorii: Ryzyko strategii, organizacji i zarzadzania – kwestie związane z aspektem zarządczym ryzyka klimatycznego, ładem korporacyjnym ryzyka klimatycznego i strategią
• w kategorii: Finansowe i kredytowe – ryzyko dotyczące finansowania
• w kategorii: Ryzyko dotyczące działalności podstawowej – w przypadku ryzyka wynikającego z fizycznych skutków zmian klimatu niekorzystnie wpływającego na działalność spółek Grupy Azoty oraz wynikającego z transformacji na gospodarkę odporną na zmiany klimatu
• w kategorii: Ryzyko bezpieczeństwa – ryzyko związane z zarzadzaniem kryzysowym
• w kategorii: Ryzyko społeczne i środowiskowe – w przypadku ryzyka związanego z ekologią i ochroną środowiska
• w kategorii: Ryzyko rynkowe i regulacyjne – ryzyko transformacji na gospodarkę niskoemisyjną

Ocena istotności ryzyka i jego priorytetyzacja przeprowadzane są raz do roku w karcie ryzyka, według pięciostopniowej matrycy ocen ryzyka oraz prawdopodobieństwa jego materializacji.  Wpływ ryzyka na kwestie finansowe podlega ocenie według macierzy skutku. Na podstawie wyceny w karcie ryzyka oraz oceny stopnia kontroli ryzyka przygotowywane są indywidualne mapy ryzyka dla poszczególnych spółek, a następnie wycena dla całej grupy kapitałowej. Wpływa to na ustalenie priorytetu danego ryzyka i ewentualne wpisanie go na listę zagrożeń kluczowych. Na ocenę istotności ryzyka składają się również wnioski z monitorowania wskaźnikowego danego ryzyka (czy zdarzały się incydenty materializacji ryzyka), analiza raportów światowych oraz analiza porównawcza wobec innych firm. Tak zebrane dane pozwalają opracować listę zagrożeń kluczowych, którą komitet ds. ryzyk korporacyjnych przedstawia Zarządowi.

Obecnie trwają prace nad skonsolidowaniem systemu zarządzania ryzykiem wszystkich spółek w celu dalszego wzmocnienia odporności Grupy Azoty.

Mierniki i cele

W odpowiedzi na ryzyko klimatyczne oraz plany jego ograniczania Grupa Azoty, zgodnie z zasadami systemu zarządzania ryzykiem korporacyjnym, ustala działania, cele i mierniki.

Grupa Azoty co roku oblicza i przygotowuje raport na temat wskaźników wydajności obejmujących wskaźniki środowiskowe, takie jak emisja gazów cieplarnianych, zużycie energii, zużycie wody czy wykorzystanie materiałów. Wskaźniki te umożliwiają ogólną ocenę działań Grupy Azoty w zakresie realizacji własnych celów dotyczących emisji, ale również stanowią podstawę i kontekst oceny ryzyka i możliwości związanych z klimatem, głównie w odniesieniu do ryzyka transformacyjnego.

Zdaniem Grupy Azoty emisja gazów cieplarnianych to główny obszar bezpośredniego oddziaływania firmy na środowisko i klimat. Przy obliczaniu emisji Grupa przestrzega wytycznych standardu GHG Protocol, który obejmuje wszystkie działania przewidziane do monitorowania w 1 i 2 zakresie. W ramach zakresu 1, emisje wynikają z bezpośredniej działalności firmy oraz wykorzystywania energii elektrycznej i cieplnej. W ramach zakresu 2 emisje pochodzą z energii dostarczanej przez zewnętrznych dostawców.

Wykres z podsumowaniem emisji zakres 1 i 2

Przeczytaj więcej o naszych emisjach